Overnamebepalingen in VOF-akten van ouder met kind ontsnappen gedurende het verloop van jaren aan de aandacht van de vennoten. Met alle gevolgen van dien.
In verreweg de meeste gevallen worden overnamebepalingen pas weer bekeken op het moment dat de opvolging gepland is. Het is niet voor niets dat bij het aangaan van de samenwerkingsovereenkomst al afspraken worden vastgelegd over het einde van de overeenkomst. Immers, overdrager en opvolger hebben elk andere belangen. De opvolger heeft vermogen nodig, dat ook nog wel eens slecht wil renderen. Als dat laatste het geval is, zoals bij agrarische bedrijven, kan de opvolger de waarde in het economische verkeer niet opbrengen. Voor de uittredende ondernemer gaat het echter om vermogen voor diens oude dag. Met een overnamebepaling in het VOF-contract kunnen die belangentegenstellingen al vroeg worden onderkend en kunnen er afspraken over worden gemaakt.
Allerlei ontwikkelingen gedurende de samenwerking hebben invloed op de uitkomst van de gemaakte afspraken. Denk maar aan de waarde van activa – bijvoorbeeld grond – en innovatie met daarmee gepaard gaande toenemende investeringen, aan de ontwikkeling van de rente op leningen en de voorwaarden om voor een lening in aanmerking te komen. Ook in de verhouding tussen kosten en baten kunnen flinke veranderingen optreden.
Dat alles betekent dat overname tegen de in de akte afgesproken prijs meestal niet meer realistisch en haalbaar is. Met als gevolg dat de overdrager genoegen moet nemen met een lagere prijs of dat de opvolger moet afzien van overname. Bij leven van de opvolger willen betrokkenen daar meestal wel uitkomen, als het bedrijf in een nalatenschap valt, wordt de situatie vaak anders.
Om die reden verdient het voor vennoten aanbeveling om als opvolger en overdrager periodiek de actualiteit van de overnamebepaling te beoordelen en indien nodig de afspraken aan te passen. Dat kan bijvoorbeeld de afspraak zijn dat de overnamesom wordt vastgesteld op de waarde waartegen de bedrijfsopvolger kan overnemen, met als uitgangspunt dat hij van de opbrengsten van de onderneming kan leven. Dat kan voor de overdrager erg nadelig uitpakken. Een andere mogelijkheid is dat een overnamesom wordt afgesproken die wordt gebaseerd op een evenwichtige afweging van beider belangen, met een bovengrens die overeenkomt met de waarde in het economische verkeer en een benedengrens overeenkomend met het bedrag dat de bank bereid is te financieren aan de opvolger. Daartussenin zijn ook nog diverse mogelijkheden beschikbaar.
De overnamebepaling in de vennootschapsovereenkomst is dus geen statisch geheel, maar vraagt regelmatige aandacht van de vennoten, teneinde de bepaling desgewenst in overeenstemming te brengen met de actuele situatie in het bedrijf en bij de vennoten in privé.
Wilt u meer weten over vennootschapsovereenkomsten in het algemeen of de overnamebepaling in het bijzonder? Bel ons voor het maken van een afspraak.
Bron: TaxLive 16/9/19.